Синдромот на нервозни црева, познат како IBS е гастроинтестинално нарушување кое погодува милиони луѓе ширум светот. Се проценува дека до 11% од светската популација ја има оваа состојба, со тоа што жените предничат во однос на мажите.

Симптоми

IBS може да се манифестира со некои или со сите од следниве симптоми:

• Надуеност
• Болки во стомакот
• Гасови
• Дијареа
• Констипација

Симптомите на оваа состојба не се постојани, доаѓаат и си одат од ден за ден или се менуваат од недела во недела. Некои луѓет забележуваат намалување на болките во стомакот при движење на цревата, додека кај други болката може да се влоши. Бидејќи има толку многу варијации во типот и зачестеноста на симптомите, третманите се прилагодуваат според индивидуалните потреби на пациентот. Она што делува кај една личност, може да не делува кај друга.

Дијагностицирање

Не секоја болка, грч, надуеност, стомачна тегоба, подразбира IBS. Доколку симптомите се повторуваат и се присутни најмалку еднаш неделно во период од 12 недели, постои можност за IBS. Покрај тоа, абдоминалната болка мора да биде присутна заедно со две или повеќе од следниве симптоми:

• Движење на дебелото црево
• Промена на фреквенцијата на столицата
• Промена во формата на столицата
  Кај некои луѓе синдромот на нервозни црева е проследен со зачестена дијареа, кај други доминира констипацијата (запек), а пак има и такви кои наизменично се соочуваат со двете.

Фактори на ризик:

• Синдром на пропустливи црева
• Чувствителност на млечни производи или нетолеранција на лактоза
• Чувствителност на пченица/глутен
• Употреба на вештачки засладувачи
• Прекумерна употреба на антибиотици
• Семејна историја на IBS

Поврзани медицински состојби со IBS

IBS не доаѓа изолиран, одредени состојби се провлекуваат заедно со симптомите наведени погоре во статијата. Голем број медицински експерти велат дека состојбите наведени подолу се јавуваат поради слабото здравје на цревата. Практиката покажува дека подобрувањето на дигестивното здравје истовремено подразбира и подобрување на овие состојби.

• Фибромијалгија
• Рефлукс на киселина
• Синдром на хроничен замор
• Мигренозни главоболки
• Автоимуни состојби
• Депресија
• Анксиозност
• Несоница
• Хипотироидизам

Фокусирајте се на овие точки за да го подобрите дигестивното здравје во целост:

1. Отстранете ги поттикнувачите на симптомите
Отстранете ги патогените организми и штетната храна на која сте чувствителни. За многумина тоа обично се млечните производи, пченица (глутен), а честопати и производи од пченка поради високиот процент на фруктоза. Вишокот шеќер и алкохол, исто така, ја оштетуваат цревната средина и поттикнуваат низа воспаленија.
Отстранете ги вештачките засладувачи (аспартам, сукралоза) од вашата исхрана, бидејќи тие ги менуваат цревните бактерии и може да предизвикаат дијареа, да го отежнат варењето, а тоа остава простор за намножување на лошите бактерии. Покрај тоа, вештачките засладувачи како што се сорбитол, ксилитол и манитол, може да предизвикаат гасови и дијареа.

2. Направете соодветни адаптации во исхраната
• Секојдневно јадете супа од коска
• Консумирајте кефир и/или јогурт
• Пијте чај од комбуха
• Јадете повеќе ферментиран зеленчук, како кисела зелка
• Гответе со кокосово масло
• Елиминирајте ги житарките и преработената храна
• Консумирајте семиња, како чиа, ленено семе и коноп
• Зголемете го внесот на растителни влакна

3. Направете промени во животниот стил
Учествувајте во активности за намалување на стресот, како медитација, јога, прошетки во природа и секојдневно вежбање. Спијте најмалку 8 часа, зголемувајќи ги часовите доколку е потребно. Стекнете навика да пиете хербален чај со смирувачко дејство пред спиење, како чај од валеријана или чај од камилица.

Суплементи како поддршка

Растителни влакна

Консумирањето влакна е клучно за ослободување од запек. Се препорачува најмалку 25 грама влакна дневно, што може да се постигне со јадење од пет до девет порции зеленчук и овошје.
На пример, едно авокадо има 13 грама влакна, едно јаболко со средна големина содржи околу 4 грама влакна, додека банана со средна големина содржи 3 грама. Боровинките не само што се богати со влакна, туку помагаат и во заштитата од рак на дебелото црево. Чиа семето е исто така добра опција – само една кафена лажичка содржи речиси 6 грама влакна. Чаша црн грав содржи 15 грама влакна.
Храната од растително потекло помага да се обезбеди редовно празнење и здрав дигестивен систем. Таа исто така обезбедува многу други хранливи материи – витамини како А, К и Е, витамин Ц и други фитонутриенти и антиоксиданти.
Студијата од 2015 година покажа дека влакната се ефикасни кај оние со благ до умерен запек и кај оние со запек како последица на IBS. Исхраната богата со растителна храна е поврзана со намален ризик за рак на дебелото црево и има корисен ефект врз бактериите во цревата. Студијата од 2012 година во World Journal of Gastroenterology покажа дека влакната помагаат да се зголеми зачестеноста на столицата кај возрасните со запек.

Магнезиум

Како минерал вклучен во преку 350 биохемиски реакции низ телото, неговиот недостиг, меѓу другото, поттикнува грчеви или констипација.
Студијата од 2014 година на Клиничка гастроентерологија и хепатологија, се фокусираше на жени со констипација со потекло од Франција. Истражувачите откриле дека кога секојдневно се консумира минерална вода богата со магнезиум, симптомите на запек значително се подобруваат. Препорачана доза: 125 до 500 мг на ден.
Забелешка: Доколку се појави течна столица, дозата треба да се намали. Оние со напредна бубрежна болест, особено фаза 4 или стадиум 5, треба прво да се консултираат со својот лекар пред да земат додаток на магнезиум.

Пробиотик

Кога станува збор за избор на пробиотик, лесно е да се збуните бидејќи постојат многу видови на пазарот. Иако знаењето за пробиотиците значително се зголеми во изминатата деценија – повеќе од 20 000 научни извештаи беа објавени на оваа тема во последните 10 години – сè уште има многу да се истражува за нивните придобивки.
За да се врати рамнотежата кај оние со симптоми на IBS, се препорачува да земаат пробиотик кој содржи од 10 до 30 милијарди единици двапати дневно. Промената на исхраната е најважната акција што може да се преземе за да се подобри здравјето на цревата. Кога се храниме, ги храниме и нашите цревни бактерии.
Пробиотиците се достапни во капсули, прав, а понекогаш и во формули за џвакање. Тие се сметаат за безбедни за сите возрасти и за секоја индивидуа со здрав и функционален имунолошки систем. Оние кои имаат намален имунитет или се изложени на хемотерапија, треба да се консултираат со својот лекар пред да земат пробиотски додаток.

Пребиотик

Со оглед на големата популарност на пробиотиците, пребиотиците како да паднаа во сенка иако се подеднакво важни. Пребиотиците се супстанции (достапни во одредени видови храна) кои се корисни за цревните бактерии. Пребиотиците се всушност храна за добрите бактерии.
Пребиотската храна е богата со посебен вид јаглехидрати наречени олигосахариди. Олигосахаридите спаѓаат помеѓу прости јаглехидрати и сложени јаглехидрати по големина, што значи дека тие обично се долги од три до 10 молекули на шеќер. Добрите бактерии на цревата ги јадат овие ферментирачки шеќери за да помогнат да се обезбеди разновидност на микробите во цревата. Одредена храна, вклучително и јаболката и бананите, се сметаат за пребиотици. Сепак, постојат и пребиотски додатоци што треба да ги пиете онака како што е назначено на пакувањето и со претходна консултација со лекар.

Л-глутамин

Л-глутаминот е аминокиселина која помага да се обезбеди енергија за цревните клетки. Студија од 2019 година на пациенти со IBS (со доминантна дијареа) и зголемена интестинална пропустливост, или протечно црево, заклучи дека Л-глутаминот е корисен во намалувањето на симптомите на IBS. Л-глутаминот доаѓа во прав кој треба да се додаде во течност, а најчесто препораката е 5 грама еднаш до трипати на ден по потреба и по препорака од доктор.

Билки и чаеви за дополнителна поддршка

Истражувањата покажаа дека билките како што се маточина, нане и камилица, помогнале да се ублажат симптомите на IBS. Црвениот пипер, исто така, се чини дека е корисен. Студијата од 2011 година заклучи дека црвен пипер во прав може да помогне да се намалат симптомите на болка и надуеност кај оние со IBS.

70 % од заболените со IBS се жени
Синдромот на иритабилни црева е хронична состојба, а стресот само ги влошува симптомите. Пациентите може да доживеат помирни периоди, а потоа и ненадејно влошување на симптомите. Но, со тек на времето, симптомите на IBS најчесто не се влошуваат.
За да ги откриете скриените поттикнувачи на IBS или оние кои ненадејно ја влошуваат состојбата со која живеевте во мир до пред извесно време, водете дневник. Запишувајте што јадете, какво е вашето расположение и кои симптоми најмногу ги чувствувате во моментот.
Добрата вест е што овој синдром не претставува животозагрозувачка состојба и не доведува до посериозни состојби, како улцеративен колитис, Кронова болест или пак малигни заболувања на дебелото црево.