Со доаѓањето на есента и зимата, падот на температури зачестена е и појавата на респираторните инфекции. Поврзаноста помеѓу сезонските промени и честата појава на респираторни инфекции е сосема разбирлива со оглед на тоа дека природната отпорност на организмот при ниски температури е значително намалена,а склоноста кон акутни инфекции се зголемува.
Причини за појава на сезонски настинки
Престојот во школите, градинките и големи колективи кај детската популација ги зголемуваат шансите за пренос на инфекти, најчесто вируси. Подолгиот престој во таквите затворени простории, сувиот и топол воздух во истите, недоволно проветрените простории доведуваат до лесно ширење на инфектите. Акутните инфекции на горните патишта се меѓу најчестите болести кај човекот. Во просек едно дете е нормално да заболува почесто 4-8 пати годишно, додека кај возрасните се заболува во просек 2 – 4 пати на годишно ниво. Просекот кај децата е поголем, бидејки кај нив имунолошкиот систем е сеуште недоволно развиен.
Горните репираторни инфекции во 90% од случаите се предизвикани од вируси, и тоа најчесто Риновирус (30%-80%), Коронавирус (10%-15%), Инфлуенца, Параинфлуенца, Аденовирус итн. Поретко причинители можат да бидат и бактерии (Стрептококукус, Хемофилус, Мораксела).
Преносот на вирусот се врши со вдишување или голтање на капки кои болниот ги испушта во воздухот, а го содржат вирусот, допир со загадени раце или допир со предмети кои се контаминирани (загадени) од вирусот. Инфекциите на дишните патишта се делат на инфекции на горни респираторни патишта:настинка, фебрилен респираторен катар, тонзилит, фарингит и инфекции на долни респираторни патишта:бронхит, пневмонија. Вирусите се одговорни за предизвикување на настинка, фебрилен респираторен катар, додека бактериите предизвукуваат воспаление на увото, синусите, грлото и долните дишни патишта.
Симптоми на сезонски настинки
Настинката најчесто поминува без покачена телесна температура со чувство на треска, омалаксаност. Тука ретко може да има комплицирање на состојбата, а терапијата треба да е симптоматска. Настинката предизвикана од Риновирусот е најзаразна во првите три дена од појавувањето на симптомите, потоа нејзиниот интензитет опаѓа.
Фебрилниот респираторен катар се карактеризира со низа симптоми кои го отежнуваат квалитетот на живот кај овие пациенти. Дел од нив се:покачена телесна температура, слабост, омалаксаност, болка во мускулите, ринореа (зголемена секреција од нос), затнат нос, болка во грлото, засипнат глас, кашлица, отсуство на апетит.
Каков треба да е третманот доколку се работи за вирусна инфекција?
Треба да се знае дека пристапот кај вирусните инфекции треба да е стриктно симптоматска терапија, во ниту еден услов антибиотска. Под симптоматска терапија се подразбира треман со аналгетици (лекови за намалување на болката), антипиретици (лекови за намалување на температурата), деконгестиви, пастили/спреј за ублажување на болката од болното грло. Деконгестивот има за цел да го намали отокот на слузницата и секрецијата од носот – со тоа се олеснува дишењето преку нос.
Затнат нос и болно грло
Деконгестив кој во својот состав содржи оксиметазолин го одзатнува носот во првите минути и дејството трае до 12 часа. Оксиметазолин во состав на деконгестивите, покрај главното деконгестивно дејство поседува антинфламаторно и антивирусно дејство и спречува ширење на вирусите. Кај болното грло пастилите вршат обезболување (аналгетско дејство), и антисептичко дејство – се спречува развојот на ширење на инфектите во усната празнина. Спреј и пасили кои во својот состав содржат лидокаин како аналгетик брзо ја смируваат болката. Хлорхексидин е златен стандард за антисептик бидејќи делува на вируси, бактерии и габи. Покрај ова потребно е внесување на доволен внес на течности во вид на чаеви, сокови, раствори за рехидратација, витамини, пробиотски култури.
Кај дел од пациентите може да дојде до компликација на состојбата на настинка/грип, па тогаш се јавува воспаление на синусите (синузит), или на увото (отит). Во овој случај треба да се премине на антибиотска терапија за третман на истите.
Мора да се запомни дека антибиотиците лекуваат исклучиво бактериски инфекции не делуваат на вирусите, а токму вирусите се предизвикувачи на горните респираторни инфекции.Внимателно во изборот на терапија!
Др.Аднан Сулејмани
Специјалист педијатар – ЈЗУ ОБ Куманово