Gjumi dhe plakja

Personave të rrituar më të moshuar u nevojitet përafërsisht sasia e njëjtë e gjumit si personave më të rinj, 7 deri në 8 orë gjumë gjatë natës, megjithëse shumica e tyre flenë më pak.
Pleqëria sjell vështirësi për të fjetur! Studimi në të cilin ishin përfshirë persona mbi 65 vjeç zbuloi se 13% e meshkujve dhe 36% e femrave iu deshën më shumë se 30 minuta për t’i zënë gjumi.
Nga ana tjetër, të moshuarit kanë gjithashtu vështirësi për të rënë në gjumë të thellë dhe zgjohen më shpesh gjatë natës dhe për këtë arsye ata kanë nevojë për të dremitur gjatë ditës. Orari i gjumit gjithashtu ndryshon me kalimin e viteve. Shumica e personave të moshuar priren të shkojnë në shtrat më herët gjatë natës dhe të fillojnë ditën herët në mëngjes, që në orën pesë.
Ka disa interpretime për ndryshimet e tilla që vijnë me moshën. Te të moshuarit, ulet sasia e prodhimit dhe sekretimit të melatoninës, hormonit që nxit gjumin. Edhe gjumi i të rriturve gjithashtu bëhet shumë i ndjeshëm, kështu që ndërpritet edhe gjatë zhurmës më të vogël.
Të moshuarit mund të kenë edhe probleme të tjera shëndetësore dhe shpirtërore që mund të ndikojnë në gjumin e tyre të natës, pasi hulumtimet kanë treguar se kur janë të shëndetshëm, të rriturit kanë gjumë cilësor.
Njëra nga arsyet e përkeqësimit të ritmit dhe cilësisë së gjumit është edhe për shkak të ndryshimit që ndodh në pjesën e trurit përgjegjëse për kontrollin e ritmit cirkadian (cikli i zgjimit dhe rënies në gjumë).
Plakja ndikon në funksionin e kësaj pjese të trurit, duke prishur ritmin cirkadian dhe duke ndryshuar zakonet e gjumit te të moshuarit.
Ky ritëm varet kryesisht nga ekspozimi ndaj dritës ditore, kurse shumica e të rriturve nuk kalojnë mjaftueshëm kohë jashtë ose mbyllen plotësisht në shtëpi dhe kjo reflektohet në gjumin e tyre. E gjithë kjo ndikon në prodhimin e kortizolit dhe melatoninës, dy hormonet thelbësore për ritmin e gjumit.
Mungesa e gjumit është shkaku i një sërë problemesh. Gjumi i dobët çon në depresion, probleme me përqendrimin dhe kujtesën, përgjumje të tepruar gjatë ditës, varësi ndaj tabletave të gjumit. Gjumi i dobët nënkupton një jetë me cilësi të dobët.
Shumë njerëz besojnë se gjumi me cilësi të dobët është një pjesë normale e plakjes, gjë që është e gabuar. Modelet e gjumit ndryshojnë me kalimin e moshës, por çrregullimi i gjumit dhe të zgjuarit të lodhur, nuk janë pjesë e plakjes normale. Mos pranoni një jetë pa gjumë, gjumi ju forcon, ndaj sigurojeni me çdo kusht.

Zakone të shëndetshme për një gjumë të shëndetshëm

Sjellja gjatë ditës, e veçanërisht para fjetjes, mund të ketë një ndikim të madh ndaj gjumit. Kjo mund të kontribuojë për një gjumë të shëndetshëm ose për pagjumësi.
Rutinat tuaja të përditshme si ajo që hani dhe pini, barnat që merrni, si e kaloni ditën, nëse dremitni pasdite, si i kaloni mbrëmjet, mund të ketë ndikim të rëndësishëm ndaj cilësisë së gjumit. Edhe disa përshtatje të vogla, në disa raste, mund të bëjnë dallimin midis një gjumi të shëndoshë dhe një nate të parehatshme.
Termi “higjienë e gjumit” i referohet një sërë zakonesh të shëndetshme të gjumit që do të përmirësojnë cilësinë e jetës në tërësi.

• Mbani një orar të qëndrueshëm të gjumit. Zgjohuni çdo ditë në të njëjtën kohë, edhe gjatë fundjavave apo pushimeve.
• Vendosni një orar të gjumit që është mjaftueshëm herët për të fjetur të paktën 7-8 orë.
• Mos shkoni në shtrat para kohe, përveç nëse jeni të përgjumur.
• Nëse nuk ju zë gjumi pas 20 minutash, ngrihuni nga shtrati. Shkoni dhe bëni ndonjë aktivitet të qetë, pa shumë ekspozim ndaj dritës. Telefoni është rreptësisht i ndaluar.
• Caktoni një ritual relaksues para gjumit si banjë e ngrohtë, leximi i një libri, masazh.
• Përdoreni krevatin vetëm për të fjetur.
• Dhoma e gjumit le të jetë e qetë, relaksuese, e rehatshme dhe pak më e freskët se dhomat e tjera.
• Kufizoni ekspozimin ndaj dritës së kaltër (që e lëshon telefoni, kompjuteri) në mbrëmje.
• Fikni pajisjet elektronike të paktën 30 minuta para fjetjes.
• Mos e teproni me ushqimin para gjumit. Nëse jeni të uritur, hani një meze të lehtë dhe të shëndetshme.
• Ushtroni rregullisht dhe ushqehuni sa më shëndetshëm të mundeni.
• Shmangni konsumimin e kafeinës gjatë pasdites dhe në mbrëmje.
• Shmangni konsumimin e alkoolit para gjumit.
• Reduktoni konsumimin e lëngjeve para gjumit.