Ushqimi dietal nënkupton ndryshimin e shprehive jetësore në lidhje me zgjedhjen e ushqimit dhe sasinë e cila lejohet .Krijimi i shprehive të shëndetshme ndoshta është pjesa më e vështirë e punës, por nëse me këtë bëhemi zot i shëndeti tonë do të kemi motiv i cili do të ndihmon që të durojmë.
Ushqimi i duhur – gjysmë shërim!
Nuk kemi kuzhia për diabetik. Është e nevojshme vetëm riorganizimi i duhur dhe kombinimi i përbërësve sipas sasisë dhe llojit.
Mënyra e ushqyerjes te të sëmurët nga sëmundja e sheqerit nuk kërkon braktisje spartake, uri dhe dieta të forta. Organizmi duhet të furnizohet me konsum optimal të materieve ushqyese, hidrokarbure, proteina, yndyrëra, vitamina, minerale dhe ujë.
Rekomandohet që çdo ditë të konsumohen 5 deri 6 porcione në intervale të cakuara kohore duke mos anashkaluar radhitjen e duhur të ushqimit me nisheste.Shumë është me rëndësi porcioni i fundit, i cili konsumohet pak para gjumit që të pengohet rënia e nivelit të sheqerit gjatë natës.
Përgjithsisht, ushqimi te njerëzit e sëmurë me sëmundjen të sheqerit patjetër të jetë i larmishëm dhe t’i përmbaj të gjithë të gjitha llojet e erëzave. Përjashtim janë sheqeri dhe ëmbëlsirat, por kufizohet edhe përdorimi i bukës dhe brumet.
Shpesh harrohet se një lugë miellë është e barabartë me një lugë sheqer!
Bukë dhe brumet
Buka, ushqimi i pjekur dhe brumet janë burim i pasur me karbohidrate, të cilat janë arsyeja që ata të kufozohen në menytë e diabetikëve.
Rekomandohe në që në meny të paraqiten buka dhe produktet e pjekura të miellit të integruar, kurse të shmanget buka e bardhë dhe produktet e pjekura nga mielli i bardhë.
Rekomandohet edhe buka e zezë , thekrit, sepse përmban thjerrza dietale të cilat pengojnë rënien e menjëhershme të sheqerit pas vaktit, gjë e cila mund të ndodh nëse konsumohet bukë e bardhë. Nëse porcioni përmban patate, oriz, fasul ose bizele të njomë, nuk remomandohet bukë.
Perimet
Ushqyerja e dientikëve realisht duhet të përmban më shumë perime.
Përveç përbërjes së pasur me albumina, yndyrëra, minerale dhe vitanmina, perimet përmbajnë edhe karbohidrate sidomos të pranishme në fasule, bizele, patate, panxhar, dhe për këtë arsye konsumi i tyre duhet të kontrollohet.
Perimi i cili ka më pak hidrokarbure mund të konsumohet me sasira të pakufizuara: panxhar, spinaqi, hithëri , lakra, gjethe hardhie, bishtaja, kungullesha, piperi, domatet, kastraveci, lloje e ndryshme të sallatës jeshile, patëllxhan i kaltër, selino, majdanoz, rrepka , lakëra, lakëra jeshile, rrepka, lakëra e brukselit, kërputha, pras, qepë, brokulli dhe lulelakër.
Perimet e ngrira duhet të konsumohen me sasira dyfish më të vogla krahësuar me perimet e freskëta.
Sallatat e ndryshme ngërnëse të cilat përmbajnë aditive si majonez dhe mazë, sipas rregullës, duhet të shmangen ose të konsumohen me saisra të kufizuara.
Pemët dhe produktete nga pemët
Dezerti ideal natyror është alternativa më e mirë për ëmbëlsira. Ka përmbatje të pasur me vitamina, minerale, thjerrza dietale, albumine, yndyrëra dhe karbohidrate. Sipas përmbatjes së komponentave ushqyese është e mundur edhe ndarja në tre katgorive:
- pemët me përmbatje të ulët të karbohidrateve mud të konsumohen në sasia më të larta- dredhëza, mjedra, manaferrat, boronica, shalqini, rushi frengut, limon, portokall.
- pemët me përmbatje më të lartë të karbohidrateve duhet të përdoren në sasira të kufizuara-kajsia, pjeshka dhe kumbulla.
- pemët me koncentrime të larta të karbohidrateve, përdorimi i të cilave është i kufizuar – molla, dardha, qershia, rushi, bananja, fiku, avokado dhe ananasi.
Pemët e thata dhe produktete e tyre në formë të kompostëve, reçelit dhe këshut me radhë, poashtu janë edhe me përdorim të kufizuar.
Me rëndësi është të konsumohet e tërë pema, e pa shtrydhur, sepse thjerrzat në pemë e zvogëlojnë absorbimin e sheqerit. Në çdo rast pema, më së miri është nëse konsumohet e tëra, e freskët, e pjekur, drejpërsëdrejti dhee papërpunuar.
Qumështi dhe produktet qumështore
Këto produkte janë burim i pasur proteinik dhe janë erëza të lejuara në menynë e dianetikëve.
Lejohet përdorimi i të gjitha llojeve të qumështit, por qumështi më i mirë është qumështi me përqindje më të ulët të yndyrës (2,8 %, 1,6 % ose 0,5 %).
Nga produktet qumështore më të dobishëm janë ato nga qumshti i lopës dhe djathrat e ri sepse përmbajnë albumina..
Kosi, kosi dietal i perimeve dhe kefiri kanë përparsi të caktuar në raport me qumështin e pastër.
Përdorimi i djathit të vjetër dhe të bërë, si dhe i gjalpit, duhet të jetë i kufizuar.
Diabetikë duhet që gjatë ditës të konsumojnë pothuaj gjysmë litëre qumësht, kos dhe produkte të ndryshme qumështore.
Mishi, produktet e mishit, peshku dhe vezët
Në meny lejohen të gjithë llojet e mishit. Përparsi ka mishi i freskët dhe mishi pa yndyrë. Produktete e mishit nuk rekomandohen për përdorim.
Të sëmurët me diabet mund të konsumojnë të gjitha llojet e ushqimeve detare, me rekomandim për peshkun e detit dhe lumit si merluci, skumbri, salmon dhe trofta. Të shmanget konsumi i peshkut të skuqur dhe produkteve të peshkut.
Diabetikët mund të konsumojnë 2 vezë në javë ose 4-6 të bardha të vezës. Në ushqimin diabetik kagana duhet të bëhet gjithmonë në raport me 1:1 (një vezë+një e bardhë, dy vezë+dy të bradha të vezës) të përgatitura pa vaj.
Yndyrat
Yndyrat janë burim kryesor i energjis së diabetit. Me rëndësi janë edhe yndyrat, si dhe sasirat. Përparsi kanë yndyrat e ftohta të kulluara, para se gjithash vaj i ullitir. Më rrallë mund të përdoren edhe yndyra të ngurta si gjalpi.
„Nëse konsumojmë shumë yndyra mund të rezulton në rritjen e peshës së trupit, dhe me këtë me periudhë më të gjatë mund të vështirësoj kontrollin e nievlit të sheqetit në gjak“.
Pijet alkoholike dhe jo alkoholike
Alkoholi nuk rekomandohet, por mund të jetë pjesë e manys së përditshme në kushte kur konsumohet në sasira të vogla.
Kujde: Asnjëherë mos konsumoni alkohol në stomak të uritur. Alkoholi i konsumuar në stomak të uritur mund të shkakton hipoglikeminë (rënien e sheqerit në gjak)!
Pijet jo alkoholike përmbajnë koncentirme të ndryshme të sheqerit dhe kanë ngarkesë të madhe energjtike, andaj përdoren me kujdes të madh.
Kafet dhe Çajrat
Edhepse është pije e preferuar e cila konsumohet me sasira më të mëdha, për diabetikët rekomandohet dy filxhan kafe turke “ mesatarisht të fortë” pa sheqer.
Për përdorimin e çajrave të pemve dhe bimore nga hapsirat tona nuk ka kufizime. Çajrat e fortë si çaji i zi, çaji indian dhe ai rusit konsumohen me kontroll për shkak të koncentrimeve të larta të kofeinës!
Motivuar para se gjithash!
Ushimi dietal nënkupton ndryshim të shprehive jetësore në raport me ushqimin dhe sasinë e cila lejohet. Për shkak të kësaj, misioni i këtij ndryshimi nuk duket edhe e pamundur. Krijimi i shprehive të shëndosha ndoshta është edhe puna më e vështirë, por nëse bëheni zot i shëndetit tuaj, do të keni edhe motiv i cili do t’ju ndihmon që të qëndroni.