Psikologe, këshilltare familjaredhesistemike,bashkëshorte, grua, vajzë, shoqe – Bojana ka shumë role, por në të gjitha rolet ajo është vetvetja dhe e natyrshme, falë profesionit që ndërton vazhdimisht personalitetin e saj.

 Kjo zonjë arrin të shpërndajë retë e errëta të njerëzve me fjalë, me fjalë të vërteta. Personi që ka këshillat e duhur në një kohë kur një numër problemesh psikologjike vijnë dorë për dore me Kovid-19, bëhet kyç, i domosdoshëm dhe padyshim që meriton respekt. Por Bojana meriton mirënjohje plus, sepse është psikologia e parë në vendin tonë, e cila përdori rrjetet sociale për të sjellë psikologjinë më pranë njerëzve. Faqja e saj “Psikologu Im” bëri një revolucion të vërtetë në ndryshimin e zakoneve të njerëzve për të kërkuar ndihmë profesionale për dilemat psikologjike.

Nëse kohë më parë pasja e një psikologu familjar ishte një skenar filmi, sot, falë mediave sociale dhe faqeve si e juaja, njerëzit janë të lirë të kërkojnë ndihmë përtej strategjisë: “Pini diazepam, do të të kalojë!” Por duket se koronavirusi ka theksuar më shumë rëndësinë e profesionit tuaj. A është rritur vëllimi i punës suaj gjatë kësaj periudhe?

 Kur bëhet fjalë për profesionin tim, miti se njerëzit në vendin tonë nuk vizitojnë një psikolog kur është e nevojshme është i pabazë. Strategjinë: “Pini diazepam dhe do të të kalojë” mund ta lëmë në të kaluarën sepse nuk solli strategji të shëndetshme për t’u marrë dhe ballafaquar me vështirësitë kur bëhet fjalë për shëndetin mendor. Brezat e rinj lexojnë, arsimohen, marrin pjesë në aktivitete, hulumtojnë dhe janë aktivë në sektorin joqeveritar, dhe prej aty demistifikojnë nga shumë aspekte edhe temën e  shëndetit mendor dhe personit profesionist që punon në këtë fushë. Me ardhjen e Kovid-19, kemi parë një rritje të klientëve që kërkojnë këshillim se si të merren me stresin, ankthin dhe sulmet e panikut. Sinqerisht, nuk më habit, e prisja këtë, sepse që nga fillimi i pandemisë thashë që në sfond kemi një pandemi të dytë që do të ndikojë në shëndetin mendor. Sidoqoftë, në vendin tonë shumë nga kolegët e mi u bënë aktivë me aktivitete të ndryshme, kështu që mbështetja dhe ndihma psikologjike ishte në dispozicion për të gjithë dhe ndoshta, ndryshe nga më parë, më e dukshme për shumë  individë.

Dhe kur nuk keni të bëni me klientë, profesioni juaj do të thotë punë – duhet të lexoni vazhdimisht në mënyrë që të përmirësoni ekspertizën tuaj, veçanërisht në këtë kohë të shpejtë që sjell vazhdimisht disa ndryshime dhe tendenca të gabuara. Nga ana tjetër, sjellja juaj shërben si një shembull dhe duhet të mbjell besim te njerëzit. Ju jeni një aktor që jeni vazhdimisht në skenë, kështu që në ç’mënyrë pushoni nga gjithçka? A keni vend për të qenë plotësisht vetvetja dhe të thyeni ndonjë rregull?

Profesioni im, si çdo profesion tjetër, kërkon lexim të vazhdueshëm dhe arsimim të mëtejshëm. Është shumë e thjeshtë, pasi zhvillohesh si profesionist, zhvillohesh edhe si person, sepse është një punë e vazhdueshme për veten tënde. Nga ana tjetër, në atë mënyrë ju mund t’u ofroni klientëve më shumë cilësi. Profesioni i psikologut mbart një përgjegjësi të madhe, sidomos kur punon me njerëz çdo ditë, por unë nuk e konsideroj veten aktor në skenë. Ajo që kam bërë ndryshe rreth 6 vjet më parë është vendimi për të vendosur një pjesë të punës sime në rrjetet sociale, dmth t’i përdor ato si një kanal për komunikim me njerëzit. Në atë kohë nuk kishte asnjë faqe në rrjetet sociale që merrej me tema të shëndetit mendor, ndryshe nga tani, kur mund të rendis të paktën njëzet faqe që e bëjnë këtë në mënyrë aktive. Në profilet e Psikologu Im në rrjetat sociale unë postoj përmbajtje nga perspektiva e një psikologu, por jo edhe për jetën time private. Sigurisht, jashtë rolit profesional jam gruaja, vajza, motra, shoqja, fqinji i dikujt … Në të gjitha rolet ndihem plotësisht vetvetja pa ndjerë nevojën për të thyer rregulla, dhe paqja ime është në ekuilibër. 

Ju jeni një shembull që teknologjitë mund të funksionojnë për mirë, si ju lindi ideja për të filluar faqen “Psikologu Im” në mediat sociale? A u përgjigjeni mesazheve të të gjithë njerëzve dhe nëse dikush ka nevojë, a realizoni takime drejtpërsëdrejti/online tani?

Idenë e kam marrë në kohën studentore, kur kam lexuar informacione të ndryshme nga faqe dhe portale të ndryshme, por kur kam kërkuar në maqedonisht, nuk kam gjetur asnjë. Unë ndava të gjitha mendimet e mia në profilin tim personal, kështu që miqtë e mi më inkurajuan që mbase ishte koha të bëja një blog ose faqe ku do t’i bëja të gjitha të disponueshme për njerëzit e tjerë që do të interesoheshin të lexonin. Shumë pyetje mbërrijnë çdo ditë dhe përgjigja e tyre është shumë e diskutueshme dhe e ndjeshme. Kur një person konsultohet përmes një mesazhi, ata shpesh kanë mungesë të shumë informacionit në lidhje me problemin, dhe ajo formë e komunikimit është përtej parimit dhe etikës së profesionit tim, kështu që kur pyetja është specifike unë me siguri përgjigjem, por kur mendoj se do të dhunoheshin parimet themelore të profesionit tim rekomandoj që konsultimi të jetë personal dhe i drejtpërdrejtë me mua ose me një psikolog / terapist tjetër të zgjedhur. Faqet e Psikologu Im janë vetëm një cep ku vendos disa nga punimet e mia. Unë punoj çdo ditë në qendrën time të këshillimit Psikologu Im, unë jam pjesë e disa projekteve kombëtare dhe ndërkombëtare dhe punoj si këshilltar organizativ për shëndetin mendor. Para virusit korona, pjesë e punës sime dhe jetës së përditshme ishin trajnimet dhe punëtoritë në Shkup dhe përreth vendit. Aktualisht është në listën e pritjes për një kohë më të mirë dhe më të sigurt, ku do të jemi në gjendje të mbledhim përsëri 170 persona dhe të flasim për shëndetin mendor.

Kurimi i shpirtit me psikologë bëhet përmes “fjalës”.

A është e mundur të bëhet një lloj përmbledhje e problemeve që i mundojnë njerëzit në vendin tonë? Nga çfarë vuajmë më shumë?

Çdo problem është i vështirë për bartësin e problemit, dhe pesha është subjektive. Kjo është arsyeja pse është mosmirënjohëse të thuash se një problem është më serioz se një tjetër. Mund të them vetëm se gjatë kësaj periudhe gjendjet e ankthit janë në rritje.

Si e mbron veten një psikolog nga gjithçka me të cilën përballet gjatë ditës? Edhe tu je njeri dhe si grua je më e ndjeshme, pra si arrini të mos bini nën ndikimin e historive të ndryshme stresuese me të cilat përballeni?

Me punë të vazhdueshme me veten, monitorimin e proceseve personale, edukim dhe mbikëqyrje të vazhdueshme të mëtejshme. Sigurisht, përvoja bën të vetën. Në fund të ditës, edhe ne jemi njerëz, jo super njerëz me fuqi të veçanta.

Shumë njerëz ende nuk bëjnë dallimin midis një psikologu dhe një psikiatri dhe kur duhet të shkojnë te njëri ose tjetri – ju lutemi shpjegojuni lexuesve tanë.

Mendova se nuk do ta dëgjoja kaq shpesh këtë pyetje gjatë viteve, por gabova. Duket se ekrani përmes të cilit fshiheshin këto dy profesione të lidhura por të ndryshme ishte i njëjtë, prandaj edhe nevoja për të bërë vazhdimisht dallimin midis termit psikolog dhe psikiatër. Psikologu dhe psikiatri studiojnë shëndetin mendor të një personi nga dy këndvështrime të ndryshme. Psikologu është një person i cili ka mbaruar departamentin e Psikologjisë në Fakultetin Filozofik (ose institucione të tjera të arsimit të lartë), dhe Psikiatëri është një person që ka përfunduar Mjekësinë e Përgjithshme në Fakultetin e Mjekësisë dhe më pas specializohet në Psikiatri (dhe ndryshe nga psikologët mund të përshkruajnë farmakoterapi). Psikologët më tej vendosin se në cilin drejtim do të arsimohen dhe drejtohen më tej – psikoterapi, këshillim, burime njerëzore, psikologji klinike, etj. Trajtimi i shpirtit me psikologë bëhet përmes “fjalës”.

Ku e gjen frymëzimin, sepse puna juaj është krijuese në shumë mënyra, por ne jemi më të interesuar për atë moment të luftës së pafund – ne ende kemi një problem me injorancë të madhe, me njerëz që nuk mund të pranojnë dhe nuk dinë si të sillen, për shembull, me fëmijë autikë dhe një mori shembujsh të tillë. Ndryshimet që dëshironi t’i bëni janë shumë të ngadalta, kështu që si e gjeni energjinë dhe motivimin për të ardhmen, veçanërisht kur jeni të zhgënjyer me situata që ju tregojnë se ne nuk kemi lëvizur nga pika e vdekur?

Unë gjithmonë kam frymëzim dhe motivim dhe e gjej në ngjarjet e përditshme. Sigurisht, ka situata që dekurajojnë, por ka edhe situata që inkurajojnë dhe tregojnë se ne nuk ngecim në vend dhe ecim përpara në shumë fusha. Negativiteti, injoranca dhe vetëdija e ulët në nivel kolektiv nuk mund të çrrënjosen brenda ditës.

Si ju pëlqen ta kaloni kohën tuaj të lirë? Ndoshta keni një hobi që e mbani për vete?

Më pëlqen ta kaloj kohën time të lirë me një proces krijues, kështu që zakonisht shkruaj ose pikturoj. Lexoj gjithçka që nuk mund të lexoj kur kam një orar të ngjeshur, por gjithçka varet nga motivimi dhe periudha. Tani përdor çdo moment të lirë për të qenë në natyrë dhe për të kaluar kohën me partnerin, familjen, miqtë. Onlajn ose oflajn (Online ose Offline).

Sa jeni të përkushtuar për një jetë të shëndetshme – a stërviteni dhe si ushqeheni? A gatuani? A keni ndonjë regjim të veçantë të ushqimit?

Siç thashë në një përgjigje pak më herët – çelësi është në ekuilibër. Pasi e përvetësova atë filozofi, mirëqenia ime fizike dhe shpirtërore disi shkoi dorë për dore. Kur kam kohë merrem me sport, por aktualisht për shkak të shtatzënisë sigurohem që të jem aktive me ushtrime dhe ecje më të lehtë. Nuk kam dietë dhe nuk ndjek dieta, por i kushtoj vëmendje asaj që ha dhe sa ha. Për shembull, unë nuk e ndaloj ngrënien e një pice të mirë, por sigurohem që pica të mos jetë shumë shpesh në menu, por të paktën një herë në muaj. Më pëlqen të gatuaj, mund të them se jam një profesionist për pjatat tradicionale, por një amator total për gjithçka tjetër. Njeriu mëson sa është gjallë, prandaj nuk i bëj presion vetes në këtë drejtim.

Çdo problem është i vështirë për bartësin e problemit, dhe pesha është subjektive.

Gjatë kësaj periudhe të gjithë ne disi u lidhëm me natyrën, kështu që sa është e pranishme në jetën tuaj – a shkoni shpesh në natyrë, a konsumoni shtesa natyrore apo ndoshta përdorni produkte natyrore për kujdes?

Unë dua të jem në natyrë dhe dua të kaloj çdo moment të lirë, nëse nuk mundem më shumë, të paktën në parkun më të afërt. Mundohem të marr gjithçka që trupi im ka nevojë përmes dietës sime. Kohët e fundit më dhanë një këshillë shumë të bukur – shkoni në treg dhe blini gjithçka që është sezonale dhe konsumojeni atë gjatë javës. Në dietën e rregullt, mjalti është gjithmonë i pranishëm si një ëmbëlsues natyral kur është e nevojshme, dhe sa i përket kujdesit të jashtëm të trupit, kam vërejtur se gjatë kësaj periudhe kam rrëdhqitur ka përdorimin e kozmetikës organike dhe natyrore.

“Në të gjitha rolet ndjehem plotësisht i pavarur pa ndjerë nevojën për të thyer rregulla, dhe paqja ime është në ekuilibër”.