325 milion njerëz nuk e dinë që janë nën kërcënimin e vrasësit të heshtur
Edhe pse ato mund të parandalohen, zbulohen dhe shërohen, hepatiti B dhe C janë sëmundjet e dyta më vdekjeprurëse infektive. Sipas OBSH-së, hepatiti vret më shumë se 1.3 milion njerëz në të gjithë botën çdo vit, duke paraprirë tuberkulozin, malarien dhe HIV-in. Ekziston një vaksinë për hepatitin B, ka ilaçe për hepatitin C, por parandalimi dhe zbulimi i hershëm janë thelbësore.

HEPATITI C
Hepatiti C është një infeksion viral që shkakton inflamacion të mëlçisë dhe nganjëherë është shkaku i dëmtimit serioz. Virusi i hepatitit C (HCV) përhapet përmes gjakut të infektuar.
Deri para ca kohësh, trajtimi i hepatitit C përfshiu injeksione dhe ilaçe orale që nuk u përshtaten shumë personave të infektuar për shkak të një numri problemesh të tjera shëndetësore dhe efekteve anësore të papranueshme. Por kjo ka ndryshuar. Sot, HCV kronike trajtohet me terapi orale për dy deri në gjashtë muaj.
Sidoqoftë, rreth gjysma e njerëzve me HCV nuk e dinë që janë të infektuar sepse nuk kanë simptoma dhe duhen dekada që ato të shfaqen. Vlerësohet se grupi i rrezikut më të lartë përfshin ata që kanë lindur midis 1945 dhe 1965 – breza që kanë 5 herë më shumë të ngjarë të infektohen se sa ata të lindur në vitet e tjera.
SIMPTOMAT
Një infeksion afatgjatë i HCV quhet hepatit kronik C. Është një infeksion i heshtur që zgjat me vite, derisa virusi dëmton mëlçinë mjaftueshëm që të shfaqen simptomat e para të sëmundjes.
Lista e simptomave përfshin si vijon:

• Gjakderdhje e lehtë
• Mavijosje
•  Lodhje
• Oreks i dobët
• Çngjyrosje e verdhë e lëkurës dhe syve
• Ngjyra e erret e urines
• Lëkura e kruar
• Fryrje
• Ënjtje në këmbë
• Humbje peshës së trupit
• Konfuzion, përgjumje dhe fjalim i ngathët
• Enët e dukshme të gjakut – merimangat në lëkurë

Hepatiti kronik C fillon me një fazë akute. Hepatiti akut C zakonisht shkon i pa diagnostikuar sepse rrallë shkakton simptoma. Sapo shfaqen simptomat, do të thotë pështjellje, ethe, të vjella, lodhje, dhimbje muskulore. Simptomat akute shfaqen një deri në tre muaj pas kontaktit me virusin dhe zgjasin nga dy javë deri në tre muaj.
Hepatiti C akut nuk bëhet gjithmonë kronik. Disa njerëz arrijnë të pastrojnë virusin HCV nga trupi i tyre pas fazës akute. Hepatiti C akut i përgjigjet mirë terapisë antivirale.

SHKAKTARËT
Hepatiti C shkaktohet nga virusi i hepatitit C (HCV). Infeksioni ndodh kur gjaku i infektuar me virusin hyn në rrjedhën e gjakut të një personi të pa infektuar.
Në nivel global, HCV ekziston në disa forma të ndryshme, të njohura si gjenotipe. Janë identifikuar shtatë gjenotipe të ndryshme të HCV dhe më shumë se 67 nëntipe.
Edhe pse hepatiti C kronik ndjek të njëjtën kurs si hepatiti akut, pavarësisht nga gjenotipi i virusit, rekomandimet për trajtim mund të ndryshojnë në varësi të gjenotipit viral.

FAKTORËT E RREZIKUT
Rreziku i hepatitit C rritet nëse:

• Ju jeni një punonjës shëndetësor që është i ekspozuar ndaj gjakut të infektuar, por prapëseprapë, është e nevojshme që gjilpëra e infektuar të shpojë lëkurën tuaj.
• Nëse këmbehen gjilpëra kur injektoni drogë
• Ju jeni HIV-pozitiv
• Keni vendosur pirsë (pierce) ose keni bërë tatuazh në një studio jo të pastër, ku pajisjet e punës nuk kanë qenë të serilizuara
• Nëna juaj ka hepatit C.

Virusi nuk transmetohet duke puthur, përqafuar ose duke ndarë takëm të ushqimit.

KOMPLIKIMET
(i referohet hepatitit C dhe hepatitit B)
Skorje të mëlçisë (cirrozë).Pas dekadave që vuajnë nga hepatiti C ose B, nuk përjashtohet formimi i skorieve të mëlçisë që pamundëson funksionin e tij.
Kancer i mëlçisë.Një grup i vogël i pacientëve me hepatit C mund gjithashtu të zhvillojnë kancer.
Mëlçia jo funksionale.Cirroza e përparuar mund të parandalojë plotësisht funksionimin e mëlçisë.

• Diagnoza e hepatitit C ose B mund të bëhet vetëm nga një mjek përmes një testi të thjeshtë gjaku.

• Nëse vuani nga hepatiti C, ndihmoni mëlçinë tuaj duke shmangur alkoolin, kurse ushqimi i shëndetshëm dhe i ekuilibruar është sigurisht i dëshirueshëm.

• Nga 75 deri 85% e njerëzve do të sëmuren nga hepatiti C.

• 1 deri në 5% të pacientëve me hepatit C do të përballen me komplikime të rrezikshme për jetën.

• Sëmundja është e shërueshme, por 15-25% e njerëzve do të shërohen pa ilaçe.

HEPATITI C
Hepatiti B është një infeksion serioz viral që sulmon mëlçinë dhe shkaktohet nga virusi i hepatitit B (HBV). Për disa njerëz, infeksioni në dukje i zakonshëm shndërrohet në një sëmundje kronike – do të thotë se qëndron në trup për më shumë se 6 muaj. Hepatiti kronik B rrit rrezikun e kancerit të mëlçisë, cirrozës dhe mosfunksionimit të plotë.
Shumica e pacientëve të rritur shërohen plotësisht nga sëmundja, edhe kur përballen me simptoma serioze. Të porsalindurit dhe fëmijët janë në rrezik më të lartë të zhvillimit të hepatitit kronik (afatgjatë) B.
Vaksina është një masë e shkëlqyeshme parandaluese kundër hepatitit B, por nuk funksionon nëse tashmë jeni i sëmurë. Nëse jeni të infektuar, marrja e masave të caktuara mund t’ju parandalojë transmetimin e virusit te të tjerët.

SIMPTOMAT
Simptomat e hepatitit B variojnë nga të buta në të tmerrshme. Zakonisht shfaqen 1 deri në 4 muaj pas infeksionit, megjithëse mund të shihen deri në dy javë më vonë. Disa pacientë, veçanërisht fëmijët, nuk kanë simptoma.
Lista e simptomave përfshin si vijon:

• Dhimbje barku
• Urinë e errët
• Ethe
• Dhimbje në nyje
• Mungesa e oreksit
• Pështjellje (përzierje) dhe të vjella
• Dobësi dhe lodhje
• Zverdhja e lëkurës dhe të bardhëve në sy (verdhëza)

KUR TË SHKONI TË MJEKU
Nëse e dini që keni qenë në kontakt me hepatitin B, shkoni menjëherë! Terapia parandaluese mund të zvogëlojë rrezikun e infeksionit, veçanërisht nëse jeni duke marrë ilaçe brenda 24 orëve. Nëse simptomat e gripit ende sugjerojnë diçka tjetër – shkoni dhe kontrolloni.
SHKAKTARËT
Hepatiti B shkaktohet nga virusi i hepatitit B (HBV). Virusi transmetohet nga një person në tjetrin përmes gjakut, spermës ose lëngjeve të tjera të trupit. Nuk transmetohet përmes teshtitjes ose kollitjes.
Zakonisht transmetohet si më poshtë:
Kontakti seksual. Nëse keni pasur seks të pambrojtur me një person të sëmurë. Virusi transmetohet nëse, në çfarëdo mënyre, gjaku, pështyma, spermë, ose sekrecione vaginale nga personi i infektuar hyjnë në trup.
Ndarja e gjilpërave.HBV përhapet lehtësisht duke përdorur gjilpëra dhe shiringa të infektuara.
Shpimi i papritur me gjilpërëPunonjësit shëndetësore ose ndonjë profil tjetër që është në kontakt me gjakun e njeriut të infektuar ekspozohen ndaj rrezik.
Nga nëna tek fëmija.Gratë shtatzëna të infektuara me HBV mund të transmetojnë virusin tek bebet e tyre gjatë lindjes. Por një i porsalindur mund të vaksinohet për të parandaluar infeksionin. Nëse jeni shtatzënë ose planifikoni të mbeteni shtatzënë, bisedoni me gjinekologun tuaj për testimin.

HEPATITI B AKUT PËR. ATIJ KRONIK
Infeksioni akut i hepatitit B zgjat më pak se 6 muaj. Sistemi imunitar ka fuqinë për të pastruar trupin e virusit akut, dhe shërimi i plotë ndodh pas disa muajsh. Shumica e njerëzve që u infektuan nga hepatiti B pasi të rriturit në të vërtetë kishin një infeksion akut.
Infeksioni kronik i hepatitit B zgjat më shumë se 6 muaj. Jetëgjatësia e tij zgjatet për shkak të paaftësisë së sistemit imunitar për të luftuar infeksionin. Hepatiti kronik B mund të zgjasë gjatë gjithë jetës.
Sa më i ri që merrni hepatitin B – të porsalindur ose fëmijë nën 5 vjeç – aq më i lartë rreziku që infeksioni të bëhet kronik. Infeksioni kronik mund të kalojë pa u vënë re për dekada, derisa pacienti sëmuret seriozisht nga sëmundja e mëlçisë.
Parandalimi
Vaksinimi! Dhe jo, nuk mund të marrësh hepatit B nga vetë vaksina. Më 28 korrik, falënderoni Baruç Blamberg për shpikjen e vaksinës, për të cilën iu dha Çmimi Nobel në 1976.

• Shumica e të rriturve shërohen për 90 ditë dhe më pas bëhen të imunizuar nga hepatiti B gjatë gjithë jetës.

• 90% e të porsalindurve, 20% e fëmijëve më të vjetër dhe 5% e të rriturve zhvillojnë hepatit kronik B.