LLOJT E KRIPËS

LLOJT E KRIPËS
Sipas përbërjes së saj, kripa është mineral i cili fitohet nga kombinimi i natriumit dhe klorit. Bashkarisht, ata formojnë substancën e kristalizuar-klorid natriumi. Kripa është shumë domethënëse për jetën e njeriut dhe për funksionin e trupit. Natriumi dhe klori janë elemente kyçe që ndihmojnë në mirëmbatjen e barazisë  qelizore, qarkullimit dhe nivelit të sheqerit në gjak. Natriumi është një nga mineralet i cili kryesisht është përgjegjës për mirëmbatjen e elektroliteve në trup.

Në treg ekistojnë disa lloje të kripës, por fatkeqsisht, nuk ekzistojnë studime relevante komparative të cilat do ta tregonin vlerën e vërtetë, gjegjesisht dobinë ose anët negative të çdo lloji.Pikërisht për këtë, si konsumator, jemi vetëm me besueshmërinë e të dhënave të plasuara në fushata e përshtatshme të marketingut.

Prandaj, shumë është me rëndësi të konsumojmë sasira të mjaftueshme pavarsisht nga “superefektet” e cekura në propagandë.

Kripa e rafinuar/ e kuzhinës

Kripa më shpesh e përdorur është kripa e bardhë, e thjeshtë, prë gatim. Ajo më shpesh është shumë e përpunuar dhe për shkak të kësaj shumë sasira të vogla të mineraleve janë larguar.Kjo kripë më shpesh ka kaluar nëpër disa faza të purpunimit industrial, prandaj përmban shumë aditive të cilët, kryesisht, pengojnë formimin e topthave.Kjo kripë në mënyrë plotësuese jodizohet që të plotësohen rregullativat ligjore nëse ekzistojnë, dhe kanë të bëjnë me sasirat e caktuara të jodateve në kripë (në Republikën e Maqedonisë është miratuar rregullative ligjore sipas të cilës kripa e përpunuar patjetër të jodizohet me jod kaliumi(20-30 mg jod në 1 kripë).

Kripa e detit

Kripa e detit firtohet nëpër impjante për fitimin ekripës me anë të evaporimit të ujit të detit në pishina të cekëta. Sërish, varësisht nga vendi i prodhimit dhe në cilën mënyrë fitohet (sa dhe si përpunohet), ajo, për dallim nga kripa e zakonshme,më shpesh përmban sasira të mineraleve si: klium, hekur, dhe zink, dhe atë në proporcione të ndryshme, varësisht nga prodhuesi. Sa më e errët të jetë kripa e detit, ajo është më e pasur me këto “papastërti” ose elemente.

Kripa e vëluar

Kripa e vëluar fitohet nga rezervat ekripës në vendin ku dikur ka ekzistuar det, dhe me tërheqjen e tij është shtresuar kripë. Me vrimosje arrihet deri te depot e kripës ku vendoset ujë që e shkrin kripën, pastaj pompohet. Pas avullimit, gjegjësisht pas tretjes, mbetet klorur natriumi i pastër.. Shembulli më i mirë për këtë është miniera për kripë në Tuzlla që është mbeturinë e Detit Panonik.

Kripa e Himalajeve

Ky lloj i kripës buro nga Pakistani, gjegjësisht nga miniera për krip Kjurej(Khewra)– miniera e dytë sipas madhësis për kripë në botë. Gjegjësisht, miniera gjendet rreth300 km nga Himalajet, kështu që, përveç emërit që është shumë truk i mirë për marketing, lidhshmëri tjetër reale me Himalajet nuk ka. Kripa e Himalajeve më shpesh përmban sasira të oksid hekuritme çka e fiton ngjyrën rozë.Përmban sasira të vogla të kalciumit, hekurit, kaliumit dhe magnezit, por përmban edhe sasira shumë të vogla të natriumit nga kripa e thjeshtë.

Shumë njerëz e parapëlqenë shijen e kripës himaliane në raport me llojet tjera.

Sërish, dallimi kryesor është thjeshtë ngjyra, e cila mund ta bëj çdo ushqim vizualisht joshës.

Kripa kosher

Ky lloj i kripës fillimisht ishte përdorur për arsye fetare. Ligji hebreik ka detyruar që gjaku nga mishi të largohet, para se i njejti të konsumohet. Kripa kosher ka strukturë të vrazhdë, boshe dhe kokërrplot;, e cila është shumë e dobishme për atë qëllim.

Dallimi kryesor me kripën e zakonshme është në strukturë, dhe pikërisht për këtë kuzhinierët e parapëlqejnë më shumë, sepse është më e lehtë për përdorim me gishta, dhe ka ndikim më të madh momental të shijes. Ka strukturë granulare dhe është shumë më e madhe se kripa e zakonshme. Përbëhet nga klorid natriumi dhe për dallim nga kripa e zakonshme, nuk përmban shtesa siç është jodi.

Kripa e hirtë Kripa e hirtë e fiton ngjyrën e saj nga argjili nga ku edhe mblidhet. Kaveti alakline dhe është shumë e ngjajshme me kripën e himalajeve, por shumë më e shtrenjtë, për shkak të mënyrës së prodhimit.

„Fleur de sel“

Në përkthimin fjalë për fjalë “lulja e kripës”, kjo kripë mblidhet me dorë nga pishinat afër bregut të Bretanja, Francë. Këto kristale të holla paraqiten në sipërfaqen e ujit dhe kjo mund të bëhet në ditën me diell, të thata me pak valë dhe vetëm me gërbujëtradicionale antike. Për shkak të rënies së saj dhe vjeljes intenzive, Fleur de Sel është më e shtrenjtë duke e merituar epitetin„kripa havjar“.

Bëhet fjalë për llojin më të shëndetshëm i cili, përveç koncentrimit më të madh të jodit, është i pasur edh me kalciumin dhe magnezin.
Kripa e zezë

Kripa e zezë buron nga Havajet, nuk është e përpunuara dhe është vullkanike, andaj e ka marrë edhe emërin „Kripa e zezë e lavës“. Ngjyra e thellë e zezë buron nga thëngjilli aktiv i cili është i shkëlqyeshëm për tretjen dhe largimin e toksineve nga trupi. Përveç kësaj, ngjyra e zezë i jep një pamje mjaft interesant ushqimit.

Ekziston edhe një lloj tjetër i kripës së zezë që njihet si “kala hamak“ e cila buron nga India. Kjo kripë ka sasi të madhe të sulfurit, kurse kjo e bën të shkëlqyer për digjestionin.

Kripa e kuqe

Kripa e kuqe, poashtu, buro nga Havajet dhe e fiton ngjyrën e saj nga argjili vullkanik. Ndoshta kjo kripë është më e pasur me mikroelemente, sidopmos me hekur. Rekomandohet si shtesë e shkëlqyeshme në ushqim, sidomos te koncentrimet e ulëta të hekurit.

 Kripa e hirë persiane

Ky lloj i kripës tubohet nga liqeni antik, i njelmët në Irandhe është i pasur me minerale. Rrallëherë gjendet në treg dhe ka çmim shumë të lartë.

Kripa e tymosur

Fumee de Sel kripa e tymosur ka pothuaj sasi të njejtë të nutrientëve si edhe kripa normale e detit. Gjegjësisht, kripa e tymosur fitohet nga uji i detit kur avullohet në enë të madhe mbi tymimin e boronicave, qershiave,dushkut të ndezura. Për shkak të mënyrës së prodhimit, ka shije të pazakontë, por nuk ka asnjë dobi shëndetsore.